W poszukiwaniu oblicza współczesnego uniwersytetu – spojrzenie pedagoga pracy

DOI: 10.34866/f0hw-fr05

Barbara Baraniak ORCID: 0000-0012-3456-7809

Image of a contemporary university – work pedagogue view

Słowa kluczowe: uniwersytet, przyszłość uniwersytetu, student, pracownik.

Key words: university, the future of university, student, employee.

Streszczenie: Niniejszy artykuł, do napisania którego inspiracją stała się koncepcja Billa Readginsa, wpisuje się w dyskurs o poszukiwanie oblicza współczesnego uniwersytetu. Badacz ten już w 1995 r. zaczął postrzegać uniwersytet jako ruiną coraz trudniejszą do zamieszkania przez wspólnotę uczonych i ich uczniów, połączonych pasją poszukiwania prawdy. Więcej nie dając schronienia myśleniu, ruiny uniwersytetu zamieniają uczonych w biurokratów, a studentów w konsumentów nabywających kompetencje pożądane dla rynku pracy (Readgins,2017, s. 7–8). Zastanawiał się, na ile owo spostrzeżenie wpisuje się w modelowanie i reformowanie uniwersytetów w różnych krajach. Ja również wpisałam się w dyskurs dotyczący przyszłości uniwersytetów w Polsce oraz tego, które z priorytetów Readingsa zadecydują o przyszłym kształcie uniwersytetu – nauka i jej rozwój wyznaczony badaniami czy problemy rynku pracy wyznaczające kierunki przygotowywania studentów do pracy zawodowej, w tym w Polsce. Uniwersytety nie pozostają obojętne dla nowych obszarów wyznaczanych przez trendy cywilizacyjne, takie jak m.in. rynek pracy, ukierunkowujący edukacyjny wymiar szkolnictwa wyższego, z uniwersyteckim szkolnictwem włącznie. Historia uniwersytetów ukazuje powstawanie pierwszych uczelni wyższych w Europie i ich oddziaływanie na inne kraje, w tym na Polskę. Wreszcie przybliżam kierunek rozwoju uniwersytetów, wyznaczony nowymi realiami życia społecznego i gospodarczego, oddziaływujący na programy uniwersytetów – już nie tylko klasycznych, ale i tzw. przymiotnikowych w Polsce, a ze względu na status własności – publicznych i niepublicznych, co z kolei kierunkuje ich nadzorowanie przez Ministra Nauki i Sztuki lub właściwego ministra dla wykładanej problematyki w uniwersytecie, a także na podmioty je tworzące. Przyszłość uniwersytetów wydaje się raczej niezagrożona, wyrazem czego jest dążenie uczelni o uznanej renomie do przekształcania się w uniwersytety o różnym profilu, tzw. przymiotnikowe, w których kształcenie dostosowane jest do rynku pracy, jak również wymagań jednostek organizacyjnych wpisanych w struktury uczelniane, co nie może być w żadnej mierze pomijane, a wręcz jest preferowane.

Abstract: The article is a part of the discourse concerning the image of modern university. It was inspired by Bill Readgins who noticed in 1995 that the university is “a ruin that is becoming increasingly difficult to inhabit by a community of scholars and their students connected by a passion for seeking truth. Without giving shelter to thinking, the ruins of the university turn scholars into bureaucrats and students into consumers acquiring competences desired for the labor market.” (Readgins, 2017, p. 7–8). He was wondering how this observation inscribes into modelling and reforming universities in different countries. I also joined the discourse on the future of universities in Poland. The article analyzes which of Readings’ priorities will influence the future shape of universities – science and its development determined by research or the labor market with its needs. Undoubtedly, universities are not indifferent to the labor market that forms the educational dimension of higher education, including university education.